Al meer dan vier eeuwen had in Israël geen profetische stem meer weerklonken. Tot plots de stem van Johannes de Doper roept in de woestijn. “Adderengebroed! Reeds ligt de bijl aan de wortel van de bomen. De wan heeft God in zijn hand en Hij zal zijn dorsvloer grondig zuiveren. Bekeert u!” Eeuwenlang hebben deze zinnen allicht vele christenen bang gemaakt. Zoals een hedendaags filosoof het uitdrukt: “jullie verkiezen een God die tiert, de wenkbrauwen gefronst uit haat, het voorhoofd geplooid, de bliksem in de hand, een vreselijke Vader”. Sommige profeten gebruiken nog steeds dit soort taal in een poging te overtuigen door angst voor God in te boezemen, in een poging te bekeren door de ander steeds in te sluiten in een dynamiek van zonde. Maar is de zonde wel van deze orde?

Vandaag gaan we opnieuw de advent in. De donkerste weken van het jaar. We prijzen onszelf gelukkig dat na de duisternis van de winter het licht van de lente opnieuw doorbreekt. De natuur leert het ons. Zij spreekt van sterven en opnieuw geboren worden. Gedurende eeuwen hebben mensen hierop vertrouwd. De natuur als betrouwbare gids, als hoop op een nieuw begin. Vandaag echter lijkt niets nog zeker. We weten niet of de natuur nog te vertrouwen is. Ons hart krimpt ineen bij de vele overstromingen, bosbranden en epidemieën die ons teisteren. Bij elke natuurramp wordt ons vertrouwen op de proef gesteld.

En hij zei: “Jezus, denk aan mij, wanneer Gij in uw koninkrijk gekomen zijt.” Over deze bekeerde dief zijn vele legendes geschreven. Een van die legendes maakt van hem een soort Robin Hood (= Hoed) die stal van de rijken en de vergaarde buit herverdeelde onder de armen in de streek. Maar de mooiste van al die legendes is ongetwijfeld de volgende: bij de vlucht naar Egypte, aan het begin van Jezus’ leven, werden Jozef, Maria en Jezus aangevallen door een bende rovers. De zoon van de roverhoofdman stond versteld van de goedheid die het kindje Jezus toen al uitstraalde, weigerde hen aan te vallen en besloot zo de hele familie te redden. Terwijl hij het kind op zijn arm droeg, zei hij tot hem: “gezegend kind, als ik op een dag om jouw erbarmen smeek, herinner je je mij dan, en vergeet dit moment niet”. De legende vertelt ons dat het deze jonge rover is die zich bekeerde op Golgotha. Deze keer is het Christus die hem redt. Hij was hem niet vergeten.

Lieve mensen,

Het einde van het kerkelijk jaar is bijna afgelopen. Vandaag is het de voorlaatste zondag. Aan alles komt een einde. Geen steen zal op de andere blijven. Oorlogen, rampen, hongersnood, epidemieën zullen er zijn. Men zal u vervolgen. Wil het evangelie ons angst aanjagen? Ik weet het niet. Alles wat ik daarnet heb gezegd gebeurt vandaag de dag nog steeds en dichterbij dan wij zouden wensen. Onze kranten, journaals altijd slecht nieuws. Ook in ons eigen leven kan ellende toeslaan: ontslag op werk, ziekte, geldgebrek, altijd ruzie in het huishouden enz…. Hoe moeten we verder? Op zo’n momenten kan je wellicht de muren oplopen, je bent echt wanhopig. En nu…en nu…

Misschien hebben Jehovah's Getuigen al bij u aangeklopt: die mensen die altijd in paren rondlopen en op zondag bij u thuis komen op een tijdstip waarop wij meestal altijd op mysterieuze wijze iets dringends te doen hebben! Als u ooit met hen moet praten, is er een radicale oplossing om uw vergadering heel snel te beëindigen... U kent het misschien wel. Praat gewoon rustig met hen over “bloeddonatie”, want daar willen ze niets over horen.

Vandaag staan we stil bij het mysterie van leven en dood. Het leven is een wonder. Wij komen uit het niets. Maar nu zijn we er. We krijgen een leven met kansen en mogelijkheden maar ook met moeilijkheden en weerstanden.

Lieve mensen,
Vandaag moeten we ons afvragen of we een Farizeeër of een tollenaar zijn.  Vinden wij onszelf als gelovige zo goed bezig dat we denken dat we meer zijn dan een ander? Zal God voor ons de rode loper leggen om ons te ontvangen? Ja, misschien met jouw berekenende liefde, maar als er nu iets is wat in het leven nooit kan berekend worden dan is het de liefde. Wat is het verhaal? De ene biddend man is een Farizeeër. Over het algemeen zeer vrome mensen. Besef wel dat ons beeld over de Farizeeën gekleurd is door spanningen die er waren in de eerste kerk. Deze vrome mannen moeten de Thora hertalen naar het dagelijkse leven met regels en voorschriften. Mensen die aan anderen vertellen hoe ze moeten leven, worden natuurlijk wel verondersteld dat ze zelf een voorbeeldfunctie vervullen.

De meesten onder ons komen al lang niet meer tijdens het weekend naar de kerk, alleen omwille van de zondagsplicht. Het is een vrije keuze geworden. We komen hier samen om gesterkt te worden in ons geloof, om ons te laten inspireren door het woord van de Schrift, om even halt te houden in ons leven en te zoeken naar wat er echt toe doet. Wat ons daarbij samenbindt als gemeenschap, onze communio, is de levende aanwezigheid van de Heer in ons midden. Elke week worden hier ook teksten voorgelezen ter overweging of ter bemoediging, of verhalen waarin we onszelf kunnen herkennen, of spreuken van levenswijsheid. Vandaag hebben we weer geluk. De boodschap die ons vanuit de lezingen toewaait, doet deugd.

Ze had alles om gelukkig te zijn, en dat was ze ook. Enkele maanden geleden is ze heengegaan, geruisloos, al ware het te vroeg. Maar ze was zo sereen, in vrede, met haarzelf en met God, ondanks dat ze graag had gewild dat het leven, haar leven, nog even zou zijn verdergegaan. Op een herfstavond bereikte haar het nieuws, koud en brutaal, als een dolkstoot in haar hart. Er sijpelde als een straaltje bloed langzaam uit haar, tot ze geheel uitgeput en ‘op’ was. Er kwam een tijd van opstand, van een schreeuw van lijden, een tijd van ‘waarom ik ?’.

Verbaasd, Jezus is verbaasd: de enige melaatse die teruggekeerd is om hem te danken is een Samaritaan. Het is wel verbazend. De Samaritanen en de Joden hebben niets met elkaar te doen. Ze leven naast elkaar alsof de andere niet bestond. Het is de koude oorlog. Ten minste ze zijn met elkaar, en dat is maar best. De Samaritaanse vtouw had hetzelfde ervaren met Jezus. Hij zat op de drempel van de put en vroeg haar water. “Wat ! schreeuwde ze, gij spreekt tot mij alhoewel ik een Samaritaanse ben”.

In het evangelie richt Jezus zich tot zijn leerlingen. Hij gebruikt een beeld dat moet illustreren welke houding van de leerlingen verwacht wordt. En dat valt echt niet mee. Hij gebruikt het beeld van knechten die tot het uiterste onderdanig zijn aan hun meester. Tot in het absurde. Want zo  voelen wij dat aan. Geen woord van dank of waardering. Niemendal. En de knechten lijken dat zomaar te slikken. “Wij zijn maar knechten wij hebben enkel onze plicht gedaan”. Is dat geen slaafse onderdanigheid? Is het dat wat Jezus verwacht van zijn leerlingen?

Beste zusters en broeders,

Als student werkte ik in een rusthuis van de zusters-ursulinen. Wanneer één van de bewoners op sterven lag, droegen de zusters een klein flesje champagne aan. Een soort wattenstaaf werd in de drank gedoopt, en daarmee werden de lippen bevochtigd van de stervende, die meestal zelf niet meer kon slikken. Zo werd het wrange, droge gevoel even verdreven door iets fris, prikkelend en smaakvol. Een mooi gebaar van tedere medemenselijkheid, net voor de drempel van dit leven voorgoed wordt overschreden. In het Evangelie van vandaag – even schrikken – wordt net zo’n gebaar geweigerd. Abraham weigert Lazarus naar de rijke in de hel te sturen, zodat deze zijn vingertop in water zou kunnen dopen om er de mond van de gekwelde mee te verfrissen.

Waarom is het oordeel over de rijke zo hard? Toegegeven, hij liep graag rond in mooie en dure kledij, en vierde veel feest. Maar dat op zich is toch niet zondig? Wat is dan juist het probleem? Zijn rijkdom heeft de rijke totaal teruggeplooid op zichzelf, heeft hem afgesloten van de buitenwereld, van al wat niet met zijn eigen praal en genot van doen heeft. In de eerste plaats heeft zijn rijkdom hem afgesloten van de arme Lazarus: deze ligt te creperen in de goot, slechts in het gezelschap van wat straathonden, en lijkt niet eens een behoorlijke begrafenis te krijgen wanneer hij sterft. De rijke is zodanig met zichzelf bezig dat zijn blik vertroebeld is voor dit lijden. Hij heeft zo’n grote blinde vlek, dat hij helemaal de middelen vergeten lijkt die hem hadden kunnen helpen de wereld weer scherp te zien, namelijk de Wet en de Profeten. De Wet en de Profeten hadden als een bril voor hem kunnen zijn. Ze hadden hem kunnen helpen weer in contact te komen met de lijdende werkelijkheid om hem heen. Pas wanneer de vlammen aan zijn tenen kriebelen, lijkt hij dit te beseffen. Hij smeekt Abraham om Lazarus met een waarschuwing naar zijn broers te zenden, die blijkbaar evenzeer met zichzelf bezig zijn als hij dat is geweest. Abraham weigert: ook zij hebben toch de Wet en de Profeten. Het komt er met andere woorden voor hen op aan maar even die bril op te zetten, zodat hun eigen vertroebeling weer helder wordt gesteld. De rijke dringt echter aan: als Lazarus, opnieuw tot leven gewekt, de waarschuwing zou overbrengen, dan zal dit toch veel meer indruk maken dan wat oude, stoffige boeken! Maar Abrahams antwoord is definitief: “Als ze naar Mozes en de profeten niet luisteren, zullen ze zich ook niet laten overreden als er iemand uit de doden opstaat”.