We hoorden Jezus zeggen dat hij de geest van waarheid zou zenden aan zijn leerlingen. Hij heeft zeker niet ingeschat welke chaos en verwarring die geest zou veroorzaken. Er is om de waarheid gestreden en oorlog gevoerd. De geest van God zat gewrongen in een koude oorlog die gevoerd binnen het christendom tussen katholieken en protestanten, Orthodoxen en Anglicanen. Ook de  grote monotheïstische godsdiensten – joden, christenen en moslims – droegen elkaar niet bepaald een warm hart toe. Ook zij hebben elkaar de duivel aangedaan en meer dan dat. En het moet gezegd: zelfs de missionering is niet alleen met veel geweld gepaard gegaan, er zijn ook hele culturen gewoon van de kaart geveegd. Zo gaat het inderdaad wanneer men waarheid verstaat als een blok graniet die van boven op onze aarde is neergedonderd.

"Opdat zij allen een mogen zijn"

In het evangelie van vandaag bidt Jezus voor eenheid. Als Jezus bidt voor onze eenheid, dan erkent en wijst hij ook de grenzen en verschillen af die ons verdelen. Er is verdeeldheid binnen onze families, binnen onze kerken, binnen onze naties. We zouden door kunnen gaan met het opsommen van de grenzen die we tegenkomen.

Dat pasen, hemelvaart en pinksteren als feesten bij elkaar horen, weten wij. Trouwens, in de eerste ‘christelijke’ gemeenschappen werden ze als één feest gevierd. Pas later zijn het drie feestdagen geworden. Het gaat om één geloof: Jezus Christus is verrezen. Hij leeft en werkt voort bij alle mensen die zich hem herinneren en hem willen volgen. We hoorden dat de apostelen die Jezus nastaren, door twee mannen in het wit tot de werkelijkheid worden teruggeroepen: 'Kijk niet naar boven en blijf niet enkel stilstaan bij het verleden; nu is het aan jullie om Jezus' werk voort te zetten.' Ze hebben het begrepen, en door de Geest gedreven zijn zij en zovele generaties christenen na hen aan de slag gegaan. Ook wij vandaag worden opgeroepen die uitdaging te beantwoorden, daarbij gesteund door de kracht van de Heilige Geest. Dat is – misschien een beetje te hoekig gezegd en te vlug samengevat – de betekenis van het Hemelvaartsfeest.

“Ik zal alleen spreken in aanwezigheid van mijn advocaat”. Als je naar de website avocaat.be gaat, vind je deze uitnodiging: bel van tevoren een advocaat, zodat er achteraf geen moeilijkheden zijn... Praat eerst zelf met uw advocaat over wat er misloopt en wat daaraan gedaan kan worden. Een advocaat, beter vroeg dan laat…

Beide lezingen, het evangelie van Johannes en de handelingen van de apostelen, gaan over de eerste stappen van de ontluikende geloofsgemeenschap. Om te beginnen horen we hoe Jezus afscheid neemt van zijn vrienden. “Ik noem u geen dienaars meer, u heb ik vrienden genoemd” (15, 15). Er ligt een grote intimiteit in deze woorden. Een soort levenstestament. Liefde is inderdaad het centrale begrip in zijn afscheidsrede. Daar houdt Jezus aan vast tot het einde. Hij geeft het ook als opdracht mee aan zijn leerlingen. We hebben het dan niet over platoonse liefde, zuiver geestelijk, zonder body, maar om de vele vormen van tastbare liefde. De liefde van mens tot mens, de liefde als inzet voor gerechtigheid in de samenleving, de liefde als levensstijl in onze wereld in volle verandering, de liefde als kleine goedheid in de dagelijkse omgang.

Sedert enige tijd verveelde hij zich in de krochten van de aarde. Daarom besloot hij op een dag erop uit te trekken, de wijde wereld in. Zo begint het verhaal van een druppeltje water. Hij verlaat de bron en wordt beek. In het gezelschap van anderen wordt hij, over een afstand van kilometers, tot rivier. De reis was niet altijd zo rustig, als hij zich deze bij aanvang had voorgesteld. Hij moet enkele stroomversnellingen passeren, zelfs een waterval, die neerstort in een meer. Zo vervolgt hij zijn tocht en wordt groter, tot stroom, zonder enig besef te hebben van de zee die op hem wacht. Na enkele wilde stormen, gaat de tocht opnieuw verder, tot in het midden van de oceaan, waar de druppel kan genieten van zijn geslaagde leven.

Beste zusters en broeders,

Jullie zijn ongetwijfeld bekend met het fenomeen van de “déjà-vu”, het bizarre gevoel iets al eens eerder te hebben gezien, gehoord of ervaren op exact dezelfde manier. Dat gevoel moet ook de apostelen – en misschien ook sommigen hier aanwezig – zijn overvallen bij de gebeurtenissen die het Johannesevangelie ons vandaag vertelt. Enkele leerlingen vissen aan het Meer van Tiberias. Was dat niet de plaats waar Jezus hen voor het eerst geroepen had? Ze vangen niets, tot ze op Jezus’ woord de netten aan de andere kant van de boot in het water laten zakken. Barstensvol halen ze de netten weer op. Doet dit niet denken aan de wonderbare visvangst uit het Lucasevangelie? Een oud decor lijkt dus van onder het stof gehaald.

Jullie geloven omdat jullie me kunnen zien. Gelukkig zijn zij die niet gezien hebben en toch geloven.

Beste vrienden

Het is soms moeilijk om in iets te geloven totdat je het gezien hebt. Tenzij en totdat je het ziet en het bevestigt, zullen we twijfelen om volledig in het feit te geloven. En wanneer het op geloof aankomt, wordt het nog moeilijker. Ik kan aan u een ervaring meedelen die ik over God heb gehad, maar u moet het zelf ervaren om te geloven wat ik zeg. Twijfelen en zich afvragen wat dit alles betekent is heel belangrijk in het geestelijke groeiproces op lange termijn. Zonder dat kan God niet op een dynamische manier in ons leven werken. Ik herinner me een voorval toen ik filosofie studeerde tijdens mijn opleiding voor het priesterschap. We kregen les in een onderwerp dat kennis van God heette. De priester die dat vak doceerde was zo overtuigd dat hij op een dag de klas binnenliep en met een vitale 4-5 punten uitlegde waarom God niet bestaat.

De in 2016 overleden Canadese singer songwriter Leonard Cohen is bij velen bekend. In zijn liedjes toont hij een bijzondere feeling voor de menselijke kwetsbaarheid en tegelijk gelooft hij in een hoop die onuitroeibaar is. Er is vooral een zinsnede die bij velen is blijven hangen: “There is a crack in everything, that’s how the light gets in”. Dit is ook van toepassing op Jezus. De kruisiging van Jezus van Nazareth was, op wereldschaal bekeken, een onooglijk gebeuren. Onopgemerkt ergens in een uithoek van de toenmalig bekende wereld. Kruisigingen waren schering en inslag bij de Romeinen. Ook Jezus van Nazareth zou als gekruisigde vlug vergeten zijn. Joodse overheden en Romeinse militairen hadden de handen in elkaar geslagen. Alles lijkt rust en vree in het Romeinse rijk. Het is evenwel de rust van de onderdrukker. En die zit vol spanning. Vol opgekropte onvrede en frustratie.

De Bijbel stelt, als een vooruitziende moeder, een fundamentele vraag aan de mens. Van het begin tot het einde, van Genesis tot Openbaring: “Hebt gij goed gegeten?” Om het anders te zeggen: “Wat is je eetlust?”, “Heb je honger naar het leven?”, “Heb je dorst naar echte relaties?” Bovendien spreekt dit evangelie niet alleen over voedsel, maar ook over hongersnood, over feestvieren, over het verlangen om de buik te vullen... Voedsel is in de bijbel —zoals we weten— alomtegenwoordig.

In de loop der jaren zijn er woorden die hun betekenis verliezen, die niet meer aanvaard worden door de goegemeente; woorden, die zelfs onverdraaglijk worden in de overheersende cultuur. Dit is ongetwijfeld zo voor de zin die we zonet in de lezing van sint Paulus gehoord hebben: “de kracht die Hem ook in staat stelt alles aan zich te onderwerpen”. Wat een verschrikking, zullen sommigen bij zichzelf zeggen, durven te blijven geloven in een almachtige God, een overheersende God, een God die alles verplettert wat hem verstoort, een God die maar weinig plaats laat aan de mens om zijn aardse weg te vervolgen, aangezien die mens aan de genade van de goddelijke willekeur is overgeleverd... Dit zou inderdaad een zekere perceptie van God kunnen zijn.

In de lezing uit het boek Deuteronomium hoorden we dat de eerste vruchten van het land aan God worden aangeboden. Het volk drukt hiermee zijn dankbaarheid voor de gelukte oogst uit. De boer heeft alle zorg besteed aan zijn gewassen, maar hij kent hun kwetsbaarheid. Hij is zich ook bewust van zijn afkomst; hij was een zwervende Arameeër. Abraham trok weg uit zijn geboortestreek, Mozes leidde het volk weg uit de slavernij van Egypte. Het joodse volk beleeft zijn geschiedenis van vallen en opstaan als een tocht naar vrijheid onder leiding van God. Jezus staat in deze traditie. Hij is opgegroeid in het joodse geloof en Hij is vertrouwd met de Schriften. Bij zijn doop in de Jordaan klonk een stem “Gij zijt mijn Zoon, de welbeminde, in U heb ik mijn behagen gesteld.” In zijn openbare leven zal zijn relatie met God steeds duidelijker worden. Als vertegenwoordiger van de Vader, zal Jezus zich krachtig opstellen. Dit is het thema van het verblijf in de woestijn dat we daarnet hoorden.