Maria Tenhemelopneming

Auteur: Ignace d'Hert
Datum: 15-08-2021
Liturgische tijd: Door het jaar
Liturgische jaar: B
Jaar: 2020-2021

We gaan ons niet verdiepen in de kerkelijke dogma’s die over Maria circuleren. Ik stel voor dat we in de leer gaan bij de kunstschilders. Er zijn namelijk ontelbaar veel afbeeldingen geschilderd van Maria die de boodschap ontvangt van de engel dat ze zwanger zal worden. U kunt zich het tafereel ongetwijfeld voor de geest halen: Maria is, zoals het hoort, in gebed verzonken, de gevleugelde engel komt binnen met zijn verrassende boodschap.

En er is de duif die een belangrijke rol speelt in dit gebeuren. Het valt echter op dat de schilders een lijn tekenen die van ergens boven komt en die via de duif landt aan het oor van Maria. Merkwaardig is dat. Alsof Maria bevrucht wordt via haar oor. Gynecologische kennis zal ons hier uiteraard niet helpen. Het gaat hem om de symboliek, en die spreekt voor zich. Maria’s leven is vruchtbaar doordat ze met open oor, aandachtig in het leven staat. Ze heeft deze houding geleerd van haar joodse traditie. Iedere dag wordt begonnen en besloten met een eenvoudig gebed: “Hoor Israel, de Heer uw God is de enige”. “Sjema Yisrael Adonai Eloheinu”.

Aanspreekbaar zijn. Het is een van de kernideeën van het Bijbels mensbeeld. Het eerste woord dat God in de Bijbel tot de mens spreekt luidt: Adam waar ben je? Het woord dat tot de mens gericht is, komt van elders. Maar het is van levensbelang.  Het is het woord dat me bewust maakt dat ik iemand ben, dat ik iets beteken: dat dank ik aan een ander die me aanspreekt. Een medemens die een beroep op me doet, een geliefde die me blijft steunen in moeilijke tijden. Mens ben je enkel in relatie. De Bijbel heeft vooral aandacht voor situaties van onrecht, toestanden die schreeuwen om verandering. Zo is het ook in de tijd van Maria. Als  jonge vrouw incasseert zij dagelijks samen met zoveel volksgenoten de vernedering en de onderdrukking door de Romeinse overheerser . 

De evangelist Lucas schrijft dit verhaal omstreeks het jaar 85 van onze tijdrekening. De laatste jaren hebben aanhoudende schermutselingen tussen joodse activisten en Romeinse militairen de onrust de hoogte ingejaagd. Het conflict bereikt zijn climax in het jaar 70. De vernietiging van de tempel onder leiding van de Romeinse generaal Titus. De joodse gemeenschap is murw geslagen. Hun toekomst is gebroken. Een aantal fanatieke verzetsgroepen proberen de Romeinen het leven zo zuur mogelijk te maken. Maar dat zijn de lagere klassen. Onder de elites gaat het riante leven lustig verder. De Romeinen amuseren zich in de theaters en de circussen. Maar voor de gewone mens is het geen leven. Ze houden zich dan ook afzijdig van de offers waarbij keizer Augustus als god wordt vereerd. Hemeltergend is dat voor joodse oren. Maar er is een jonge joodse vrouw die geen vrede heeft met deze voortdurende  vernederingen. 

Inderdaad. De uitbuiter heeft niet het laatste woord. Elke dag weerklinkt het gebed van de joodse  mens “Sjema Yisrael: Hoor Israel, de heer uw God is de enige”. Niet de Romeinse keizer is de god die wij vereren. Maar de God die het opneemt voor ieder mens die hoopt een zinvol leven, een menswaardig bestaan uit te bouwen. Want de God van Israel vraagt geen offers. Hem wordt enkel eer gebracht door recht te doen aan je medemens. 

De reactie van Maria liegt er niet om. Haar magnificat is al te vaak uitsluitend als  jubelzang geinterpreteerd. “Mijn hart prijst hoog de heer, van vreugde juicht mijn geest om God mijn redder”. Dat zingt ze. Maar wie het magnificat verder leest komt terecht in een regelrechte aanklacht. De machthebbers wordt de deur gewezen. Het magnificat is noch min noch meer een politiek statement. De groten der aarde wentelen zich in een eigen wereld. Ze leven in beschutte paleizen, achter hoge muren. Ver van het dagelijks leven van de meeste mensen. Maria ziet het, en ze houdt haar mond niet. En wanneer ze dan toch haar dank uitspreekt, dan is dat omdat ze voor zichzelf haar eigenwaarde niet wil prijsgeven. Aan welke Romeinse generaal ook. Omdat ze niet toegeeft aan negativisme. Omdat ze beseft dat ze er als mens mag zijn, hoe bescheiden ook. Haar vertrouwen in zichzelf is sterker dan haar verontwaardiging. Dat maakt dat ze zich verbonden weet met wie honger lijden, wie gering zijn, wie als persoon niet gezien worden.  

De stem die wij vandaag horen waardoor we ons uitgedaagd weten ziet er heel anders uit. Maar wie zijn oor open houdt kan de stem niet negeren. Het klimaat, de vluchtelingen, het racisme, de kapitaalvlucht, we kunnen het niet naast ons neerleggen. De confrontatie komt altijd ongelegen. En toch, alleen wanneer we  onze verantwoordelijkheid opnemen, kunnen we vrede hebben in ons hart. Ik wens ons allen de moed toe waarvan Maria ons het voorbeeld heeft nagelaten. 

Preek van de week

Inschrijving

Indien u iedere week een voorstel van preektekst van een dominicaan of een lekendominicaan wilt ontvangen, vragen wij u om uw inschrijving te bevestigen door te klikken op de link. Wij danken u bij voorbaat voor uw interesse in ons initiatief.

Onze preken

  • Paaszondag

    Paaszondag

    Pasen is hét hoogfeest van het christendom. Jezus van Nazareth is niet in de dood gebleven. Hij is opgewekt ten Read More
  • Paaswake

    Paaswake

    Deze avond is een avond waarop je staat voor een grote keuze. Op het moment dat we overgaan van dood Read More
  • Witte Donderdag

    Witte Donderdag

    De lezingen van vandaag plaatsen ons samenzijn in een continuïteit van bijzondere orde. Drie verhalen en vertrouwde gebaren ballen verleden Read More
  • 1
  • 2