4de zondag van de advent (C)

Auteur: Bernard De Cock
Datum: 19-12-2021
Liturgische tijd: Advent
Liturgische jaar: B
Jaar: 2021-2022

Een van de veel voorkomende woorden in onze huidige samenleving is: “schaalvergroting”. Vooral in de economie is het een toverwoord geworden. Bedrijven worden deel van grote multinationals, de productie -en personeelskosten worden naar omlaag gedrukt, er is een politiek van tijdsbesparing en flexibiliteit, en navenant zijn de opbrengsten hoger. Ook banken worden steeds groter, weerspiegeld in hun mastodonten van gebouwen.

Maar dat economische model heeft ondertussen ook zijn greep op parochies, scholen, zorginstellingen en klinieken, ja zelfs op religieuze ordes en congregaties. “Fusie” is daar de gangbare term. Ik heb het zelf in het onderwijs meegemaakt dat dergelijke fusies zeker geen garantie vormen voor de kwaliteit en het welzijn, noch van studenten noch van docenten. Bovendien heeft de top nog weinig voeling met de basis. Waarom vertel ik dit? Om de immense tegenstelling, het contrast, te laten aanvoelen met de lezingen van deze vierde adventszondag. Alles daar is klein en gewoon, niet opvallend, alledaags, ogenschijnlijk onbelangrijk. Laten we dat eens van nabij bekijken.

Het begint al bij de eerste regel van de eerste lezing: “Gij Bethlehem Efrata, het kleinste onder Juda’s geslachten, uit u zal geboren worden hij die over Israël moet heersen. Hij zal een man van vrede zijn”. Aan het woord is de profeet Micha die, net als zijn collega-profeten, de zieke plekken in zijn én in onze agressieve samenleving aanwijst. Op dat vlak is er niet veel verschil tussen vroeger en nu: vervalste weegschalen, het onrechtmatig opkopen van allerhande voorraden, machtsmisbruik, louter geldgewin door bepaalde politici, een algemene onverzadigbare consumptiedrang. En nog zoveel meer. Enfin, je kan gerust zeggen: de hele resem van afgoderij. Maar daar verandering in brengen zal niet gebeuren met het hoge woord of met geweld, zegt Micha. Wel met wat je zou kunnen noemen ‘de zachte krachten die op het eind zullen winnen’. De redder zal dus niet geboren worden, zegt de profeet, in het politieke en religieuze machtscentrum Jeruzalem met haar imposante infrastructuur en architectuur, maar een tien kilometer ten zuiden van die grote stad, in het kleine Bethlehem.

Daar, vanuit jullie, kleinen onder mijn volksgenoten, zei Micha indertijd, vanuit jullie zal het kind geboren worden, die zal zijn: de man van vrede, de Messias. Wij christenen passen dat toe op het kindje Jezus, wiens geboorte in Bethlehem wij volgende week zullen gedenken en vieren. Vanuit ons geloof spreken wij dan verder van de volwassen Jezus als de Messias of de Christus. Wij geloven dus dat de redder van Godswege ís gekomen en dat hij, althans in zijn eigen leven, de verwachtingen heeft ingelost. Hij was de Godsgezant, die ons geleerd heeft hoe te leven, die ons wees op de paradox in ons leven, namelijk dat wie zijn leven geeft, het vindt, en wie zijn leven krampachtig voor zich houdt, het verliest. En hij wees erop dat dit niet de opvatting van een goeroe is, maar ingebed ligt in een liefdevolle toewending van God naar elk van ons. Kortom, wij geloven dat Jezus van Nazareth lichaam en ziel is geweest van Gods liefde. Maar toch brengen wij er, ondanks Jezus' lichtende voorbeeld, soms zo weinig van terecht. Daarom hoor ik de profeet Micha ook vandaag aan elk van ons zeggen: word opnieuw geboren, keer je om, word eenvoudig, leef vanuit een kinderlijke verwondering, beleef opnieuw het geheim van het gelukkig zijn zoals Jezus het vanuit God heeft voorgeleefd. Pas dan word je echt vrij en leef je voluit.

De tegenstelling tussen ons denken in het groot en de manier waarop God zich kenbaar maakt in het kleine, vinden we nog veel sterker terug in het evangelie. Vandaag vertelt Lucas ons – bijna terloops – een gewone en alledaagse gebeurtenis: een jonge zwangere vrouw gaat op bezoek bij haar oudere nicht die ook zwanger is, en die laatste voelt daarbij haar kind bewegen. Meer is het niet. Geen uitzonderlijke toestand met een of meerdere engelen, geen onverwachte boodschappen. Neen, gewoon een babbel van twee vrouwen in verwachting. Uiteraard hebben die twee elkaar veel te vertellen: over de zegen én de ongemakken van hun zwangerschap, het verschil daarbij tussen oud en jong, over wat een impact het dragen van een kind heeft op hun dagelijkse bezigheden, over hun echtgenoten en hoe dié omgaan met de verwachting. Kortom, een typisch alledaags gesprek tussen twee vrouwen zonder dat hun echtgenoten erbij zijn. Dat is van alle tijden. Maar zeker niet zo uitzonderlijk dat Lucas verplicht zou zijn geweest het te bewaren in zijn evangelie, tenzij omwille van een speciale reden. Waarom nam Lucas die kleine geschiedenis dan wel op in zijn tekst en waarom wordt die tot op vandaag doorverteld? Daar zijn veel antwoorden op die vraag te geven. Maar ik denk dat de belangrijkste reden is, dat Lucas een ontmoeting wilde vertellen, de ontmoeting tussen Maria en Elisabeth, als een gebeuren dat tegelijk intiem en gewoon is. In dat alledaagse kleine gebeuren van een deugddoende babbel komt de diepere betekenis van Gods wondere werking in de geschiedenis naar boven. Dat verhaal is geschreven lang nadat Jezus en Johannes de Doper gestorven waren. De vreugde die Johannes in zijn leven als wegbereider en voorloper van Jezus had gevoeld, wordt in dit verhaal prachtig terug geprojecteerd in de zin: “Zodra Elisabeth de groet van Maria hoorde, sprong het kind op in haar schoot”. In de kleine intimiteit van het gesprek tussen beide vrouwen en van hun beider moederschoot werkt God. Prachtig toch!

 

Kerstmis is het omgekeerde van elke schaalvergroting. Het spreekt velen van ons aan omdat het zo klein, eenvoudig en intiem is. De geboorte van een kind. En tegelijk is elke geboorte de grootse explosie van een mysterie dat ons helemaal overstijgt. Laten we zo naar Kerstmis leven, God ontmoetend in het kleine, maar heilige alledaagse leven. Amen.

 
Preek van de week

Inschrijving

Indien u iedere week een voorstel van preektekst van een dominicaan of een lekendominicaan wilt ontvangen, vragen wij u om uw inschrijving te bevestigen door te klikken op de link. Wij danken u bij voorbaat voor uw interesse in ons initiatief.

Onze preken

  • Paaszondag

    Paaszondag

    Pasen is hét hoogfeest van het christendom. Jezus van Nazareth is niet in de dood gebleven. Hij is opgewekt ten Read More
  • Paaswake

    Paaswake

    Deze avond is een avond waarop je staat voor een grote keuze. Op het moment dat we overgaan van dood Read More
  • Witte Donderdag

    Witte Donderdag

    De lezingen van vandaag plaatsen ons samenzijn in een continuïteit van bijzondere orde. Drie verhalen en vertrouwde gebaren ballen verleden Read More
  • 1
  • 2