Wat zoekt ge de levende bij de doden?

Beste vrienden

Gewoonlijk is het heel moeilijk om iets te geloven, tenzij en totdat je het hebt meegemaakt of op de plaats bent geweest waar het gebeurde. Anders gaan we meestal twijfelen aan het feit dat iemand anders ons voorlegt. Ik herinner me nog dat we tijdens ons noviciaat, rond het feest van de H. Dominicus, mensen die ons goed gezind waren en ook de buren voor een diner hadden uitgenodigd. We moesten de zaal klaarmaken met tafels uit de refter om meer mensen te kunnen ontvangen bij de voorbereiding. De tafel die verplaatst moest worden, bestond uit twee delen: de bovenste plank en de poten. We moesten beide van elkaar scheiden om de tafel door de deur en vervolgens in de hal te krijgen. We haalden twee tafels uit elkaar en brachten eerst de planken en daarna de poten. Toen we de plank terug op de poten plaatsten, realiseerden we ons dat we de verkeerde plank op de verkeerde poten hadden geplaatst. Dus haalden we de plank er terug af. Maar terwijl we de plank weghaalden, kwam een andere broeder de hal binnenlopen en begon ons ervan te overtuigen dat de plank voor die poten was. Hij had het ons niet zien uitproberen. We bleven benadrukken dat het niet zo was. Hij was zo onvermurwbaar dat we besloten hem te laten zien wat we hem probeerden te vertellen. Toen hij zag dat de twee niet overeenkwamen, werd hij rustig en aanvaardde het feit. 

Het volk voelde zich van God verlaten en door zijn eigen leiders verraden. Men had het gevoel dat God zweeg, dat Hij zich achter de wolken had teruggetrokken bij al het ongeluk dat over het land heerste. Het leven was niet bepaald rooskleurig. Maatschappelijk waren er allerlei wantoestanden tussen rijke landheren en arme loonwerkers, tussen gewiekste handelaars met buitenlandse connecties en verarmde vissers en ambachtslieden, terwijl volgens de Thora er toch grote solidariteit tussen volksgenoten moest bestaan. Er was de overheersing door een gehate bezetter, die zware financiële lasten oplegde, gesteund door meeheulende belastingambtenaren. De heersende religieuze leiders voelden zich goed bij de status quo. Was het niet hun eigen schuld als mensen niet gelukkig waren - zo redeneerde men - en zou men niet beter boete doen en offers

Moraal en morele regels

Jezus geeft onderricht op het voorplein van de tempel. Het volk zit en staat rond Hem. Enkele schriftge­leerden en Fari­zeeën breken de kring open, duwen een vrouw in het midden. De kring sluit zich opnieuw. Wat volgt is een scène met drie personages: de vrouw, Jezus, en de gesloten kring daarrond.

*De vrouw staat centraal. Centraal te schande gezet. Doodsbang is ze, want er hangt haar een  terdoodveroordeling door steni­ging boven het hoofd, wegens echtbreuk.

Zij staat daar. Alleen. Niemand die haar zegt dat hij nog van haar houdt; niemand die haar zegt dat hij haar haat; niemand die haar eens flink de waarheid zegt. Als iemand haar had toegesproken - hoe dan ook - zou ze tenminste nog het gevoel gehad hebben dat ze leefde. Maar zelfs dat is haar niet gegund. Ze is al ‘dood’ verklaard. Ze is nog slechts relevant als 'middel' om Jezus in verlegenheid te brengen.

Jezus moet een uitstekend verteller geweest zijn die de kracht van verhalen inzette om mensen te bewegen naar een samenleving waar het voor allen goed om leven is. De evangelisten op hun beurt zijn onmiskenbaar goede vertellers, getuige de passage uit Lucas die we vandaag beluisteren.

We nemen de tussenliggende verzen -die we vandaag niet lezen- mee in deze overweging. Die context is nl. interessant voor een goed verstaan van het overbekende verhaal van de Verloren Zoon.

De Bijbel stelt, als een vooruitziende moeder, een fundamentele vraag aan de mens. Van het begin tot het einde, van Genesis tot Openbaring: “Hebt gij goed gegeten?” Om het anders te zeggen: “Wat is je eetlust?”, “Heb je honger naar het leven?”, “Heb je dorst naar echte relaties?” Bovendien spreekt dit evangelie niet alleen over voedsel, maar ook over hongersnood, over feestvieren, over het verlangen om de buik te vullen... Voedsel is in de bijbel —zoals we weten— alomtegenwoordig.

Ex 3, 1-8a. 13-15

De lezing van deze week gaat over de ontdekking van wat mensen te doen staat: in hun persoonlijk leven én in de samenleving.   En hoe daarin de naam van God ontdekt kan worden. 

Het verhaal over de nieuwe naam van God staat in het bijbelboek Exodus dat ook wel ‘het boek van de namen’ wordt genoemd.  We horen de namen van twee vroedvrouwen, Sifra en Pua, die kinderen in leven proberen te houden, dwars tegen de moordbevelen in van de dictator-zonder-naam.   Wij horen de naam van Mirjam, die samen met haar moeder kleine Mozes beschermt.  

In de loop der jaren zijn er woorden die hun betekenis verliezen, die niet meer aanvaard worden door de goegemeente; woorden, die zelfs onverdraaglijk worden in de overheersende cultuur. Dit is ongetwijfeld zo voor de zin die we zonet in de lezing van sint Paulus gehoord hebben: “de kracht die Hem ook in staat stelt alles aan zich te onderwerpen”. Wat een verschrikking, zullen sommigen bij zichzelf zeggen, durven te blijven geloven in een almachtige God, een overheersende God, een God die alles verplettert wat hem verstoort, een God die maar weinig plaats laat aan de mens om zijn aardse weg te vervolgen, aangezien die mens aan de genade van de goddelijke willekeur is overgeleverd... Dit zou inderdaad een zekere perceptie van God kunnen zijn.

“Groeien in geloof: een proces van uitgenodigd worden en ontvangen” – Lucas, 9,28-36

In het evangelie van vandaag horen we hoe de leerlingen een hevige spirituele ervaring beleven die hun geloofsgroei weerspiegelt.   Of die ervaring zo spectaculair was als Lucas vertelt, is ondergeschikt aan de vraag wat er met de leerlingen eigenlijk gebeurde.  Het lijkt erop dat  het verhaal op de berg eerder een verdichtingsmoment is van de geloofsgroei van de leerlingen die zich gaandeweg heeft voltrokken.  Het is alsof Lucas in één weidse beweging verschillende momenten en ervaringen samenbalt die zich verspreid en herhaald in hun leven hebben voorgedaan.  Laten we dat verdichtingsmoment toch even wat uiteenrafelen in de hoop er de grondstroom in te onderkennen.